Merhaba fotoğraf severler. Bu yazımızda fotoğrafçılığın yazılı olmayan bazı kurallarından bahsedeceğiz. Bu kurallara riayet etmek sizi gerçekten diğerlerinden ayıracak bir fotoğrafçı yapabilir. Fotoğrafçılık kompozisyon kurallarını bilmek, kullandığınız kamerayı daha iyi kullanmanızı sağlayacaktır. Bu kurallardan sadece bir tanesinde uzmanlaşmanız bile adınızı insanlara tanıtmaya yetebilir. Öyleyse fazla uzatmadan nedir bu kurallar ve nasıl kullanılır onlara geçelim.
Üçler Kuralı
Gözlerimiz bazı nesneleri biz daha farkında olmadan algılar ve nereye bakacağımızı daha bu nesnenin ne olduğunu bilmeden bakarız. Beyin ve gözün bu kordinasyonu muhteşem bir uyum içinde çalışır. Gözlerimiz genelde bir fotoğrafa bakarken düzeni öne çıkaran şeylere odaklanır.
Fotoğrafınızın iki paralel ve iki dikey çizgiyle, dokuz eşit parçaya bölündüğünü farz edin. Fotoğraflarınızda göstermek istediğinizi bu çizgilerin kesiştiği dört noktaya alırsanız, insanlar bu noktalara daha çok odaklanır ve fotoğrafınızı beğenme ihtimalleri artar. Bu kuralı kullanmak oldukça kolaydır. Telefonunuzun kamerasında veyahut fotoğraf makinanızda bu özellik “ızgara” veya “grid” ismiyle geçer. Bu özelliği aktif ettiğizde aşağıdaki gibi bir görüntüyle karşılaşırsınız. Bu özelliği mutlaka çalışmanızı ve pratik yapmanızı tavsiye ederim.
İlerleyen, Sürekli Çizgiler
Benzer bir şekilde, gözlerimiz çizgileri de doğal olarak izler. Fotoğrafın kompozisyonunu ayarlarken bu noktalara dikkat etmek izleyiciyi fotoğrafın içine çekebilir ve onda fotoğraf ile ilgileri duyguları aktarmakta çok daha yardımcı olur. Yol fotoğrafları bu kurala en güzel örnek olarak verilebilir.
Birden fazla çizgi tipi vardır. Düz, kıvrımlı, zig-zag, köşegen vb. gibi.
Simetri ve Desenler
Çevremiz hem doğal hem de insan yapımı simetri ve desenler ile çevrilidir. Özellikle hiç beklemediğimiz biz anda çok göz alıcı kompozisyonlar yapmamızı sağlayabilirler. Simetriyi ve desenleri kullanmanın bir başka dikkat çekici yolu ise; simetriyi ya da deseni bir şekilde bozmak, bozulan noktaya veya bu gerginliğe, sahneye bir odak noktası, nesne koymaktır.
Bakış Açısı
Öznenizi çekmeden önce, zamanınız varsa zamanınızı ayarlayın ve hangi açıdan fotoğrafınızı çekeceğinizi düşünün. Fotoğrafı çektiğiniz bakış açısının fotoğrafa inanılmaz bir katkısı vardır. Fotoğrafı yukarı, yüksek bir bakış açısıyla veyahut yer seviyesindeki, belki de çok uzaktan yakaladığınız bakış açıları fotoğraf için ilgi çekmeye yeter.
Arkaplan – Alan Derinliği
Başlangıç seviyesinde yapılan en büyük hatalardan birisi arkaplan’ı iyi ayarlamamak, seçememekten kaynaklanır. Fotoğrafınızı çekerken arka planda neler olduğuna dikkat etmelisiniz. Arka plandan geçen bir insan, portre fotoğrafınızı bozabilir, dikkat etmediğiniz bir çöp bütün dikkatin yere toplanmasına yol açabilir. Bu yüzden fotoğraf çekerken arkaplan’a özellikle dikkat etmenizi tavsiye ederim. Arkaplanı düzeltmek için eğer imkanınız varsa hemen harekete geçebilir yada insanların, arabaların vs dikkat dağıtan odakların geçip gitmesini bekleyebilirsiniz. (İleride eklenecek fotoğraf düzenleme – edit yazısında bu küçük çöplerin, dikkat dağıtan nesnelerin nasıl silinebileceğini anlatacağım.)
Alan derinliğinin ne olduğunu, arka planı nasıl etkilediğini ve f değerinin nasıl çalıştığını öğrenmek için bu yazımıza ulaşabilirsiniz.
Derinlik
Fotoğraf iki boyutlu bir çalışma olduğu için, çektiğimiz fotoğraflarda üç boyut veya yakın-uzak, büyük-küçük gibi ölçüleri yakalayabilmek için derinliğe dikkat etmemiz gerekir. Bunu yapmanın en ulaşılabilir yolu fotoğraflarda istenilen öznenin arka planda veya ön planda olmasıdır. Özne netlenip, geride kalan arka planın bulanıklaştırılarak bir derinlik hissi verilmeye çalışılabilir. İnsan gözleri farklı katmanları seçip, bir derinlik, uzaklık ve boyut hissini hissettirebilir. Alan derinliği konusunda iyice değeneceğimiz fotoğrafta derinlik çok önemli konulardan biridir.
Çerçeveleme
Sürekli duyduğumuz terimlerden birisi olan çerçeveleme, fotoğrafın kenarlarını çeşitli şekillerde doldurmaya denir. Çevremiz doğal ve yapay çerçevelerle doludur. Ağaçlar, bir alt geçit veya açık bir pencere bize bir çerçeve olabilir. Çerçevenin içinde kalan alan insanların dikkatini daha çok çeker ve bu şekilde fotoğrafı etkileyici kılar.
Kırpma
Bazen fotoğrafta kasıtlı olarak objelerin kırpılması veyahut sonradan eklenmesi, fotoğrafa bir doğallık hissi katabilir ve fotoğrafta tam olarak kalabilmiş nesnelere daha kolay odaklanmamızı sağlar. Aşağıdaki örnekte geminin kırpılması dışında başka bir kural daha var. Tahmin edebilir misiniz? Yorumlara bekliyorum.
Nesneleri Dengelemek
Fotoğrafta nesneleri dengeleyerek izleyiciyi şaşırtabiliriz. Örneğin küçük bir nesneyi çok yakından çekip arkasına büyük bir nesne yerleştirdiğimizde hangisinin daha büyük olduğunu kavramak birkaç saniyemizi alabilir. Bu da bize istediğimiz etkiyi verebilir.
Deneysel
Dijital fotoğrafçılığın artık aramızda olması sayesinde eskisi gibi filmlerin ekstra masraflarına bağımlı değiliz. İstediğimiz kadar fotoğraf çekebilir ve hiç bir masraf olmadan istemediğimiz fotoğrafları silebiliriz. Bu rahatlık bize fotoğrafçılıkta istediğimiz kadar deneysel olabilme imkanını sunuyor. Başka insanların göremediği ama sizin bir şeyler anlatabileceğini düşündüğünüz nesneyi, açıyı, olayı binbir türlü şekilde çekebilir ve içinden istediğinizi saklayabilirsiniz. Bu maddenin en kötü yanı muhtemelen hangi fotoğrafın istediğiniz gibi çıkacağını ancak çektikten sonra fark edecek olmanızdır, fakat bunun büyük bir sorun olduğunu düşünmüyorum.
Yazının başında fotoğrafın sözlü kuralları olduğundan bahsetmiştim. Dikkat etmeniz gereken kelime “sözlü” olmalı. Biraz klişe gelecek ama bu kuralları iyice öğrendikten sonra kuraları yıkmayı unutmayın! Unutulmaz karelerin belki de hiç beklemediğiniz bir anda, kuralsızlıkla karşınıza çıkmayacağını kim bilebilir ki?
Aynı zamanda bir yada birden fazla kuralı aynı fotoğrafta kullanmanız sizin fotoğrafçılıkta ustalığınıza da işaret eder. Bunları denemeyi unutmayın.
İlerleyen zamanlarda bu kurallar için tek tek açacağımız örnek sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.
Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere, iyi günler.
Bir cevap yazın